Mick Jagger (75), Tina Turner (79) en Boudewijn de Groot (74), hippies pur sang. Officieel met pensioen maar officieus still going strong. De hippiegeneratie is inmiddels bejaard, maar laat zich niet in hokjes drukken. En de generatie die daarna kwam evenmin. Zo doet de 64-jarige Johnny Kraaijkamp jr. (what’s in a name…) nog mee aan Expeditie Robinson.
Mick Jagger
‘Bejaarden’, dat zijn mensen van voor de oorlog. Het werd dus hoogtijd dat we anders gaan nadenken over bejaardenhuizen en zorginstellingen. Daarom waren we extra blij met de opdracht die wij kregen van de Amsterdamse zorginstelling Cordaan. Eindelijk konden we een belangrijke ambitie realiseren: een nieuwe benadering van bouwen voor zorgbehoevende bejaarden, mensen met dementie en fysieke problemen. Cordaan wil dat mensen er in de laatste jaren van hun leven qua woonomgeving op vooruit gaan: dat ze zorg op maat ontvangen, in een accommodatie wonen die zich aan hen aanpast in plaats van omgekeerd en daardoor een plezierig leven hebben. Hulde aan Cordaan met deze nieuwe visie. Ouderen die niet meer (geheel) zelfstandig kunnen wonen moesten tot nu toe bij wijze van spreken blij zijn dat ze een piepklein kamertje met een toilet kregen. Zo klein dat er nauwelijks plek is voor de favoriete stoel, laat staan voor de kleinkinderen. Een schrikbeeld voor iedereen die tegen het pensioen aanzit.
In de stad
Cordaan kijkt daar gelukkig heel anders tegenaan en wij ook. We hadden al veel ervaring in het bouwen voor ouderen, maar voor dementerenden wordt nog nauwelijks gebouwd. Zuidoever bewijst dat het heel goed mogelijk is om deze groep mensen een fijne leefomgeving te bieden, waar ze zich in de diverse fasen van hun ziekte op hun plaats voelen en gelukkig kunnen zijn. Dat begint al met de keuze van de locatie. Echte stadsmensen moet je niet verkassen naar een buitengebied, ook niet als ze oud worden. Vandaar dat Zuidoever in de Zuidas komt te staan; een drukke plek waar wonen, werken en recreëren intensief samenkomen. De stad met haar drukte en vele faciliteiten is in de eerste fase van de ziekte nog steeds de basis voor de leefomgeving.
Leefringen
Zuidoever is zo ontworpen dat het gebouw zich als het ware aan de mensen aanpast. Het kan zich verkleinen naar wat ze nog kunnen en nodig hebben. Als zelfstandig naar buiten gaan niet meer lukt, dan zijn er bijvoorbeeld nog de tuinen die op elk niveau van het gebouw toegankelijk zijn.
Bij het ontwerp hebben we in ‘leefringen‘ gedacht zodat mensen met verschillende actieradius op een natuurlijke manier met elkaar in contact kunnen komen. Geen dichte deuren maar graduele overgangen en logische circuits door het hele gebouw, die gekoppeld leiden tot grotere circuits. Elkaar ontmoeten kan overal. Dat levert veel winst op, want men kan elkaar helpen, sterker maken en aanvullen. Onderzoek heeft uitgewezen dat zorgbehoevende ouderen zich dan gelukkiger voelen en minder zorg nodig hebben.
Nieuwe norm
Cordaan verwacht met Zuidoever een nieuwe norm neer te zetten voor huisvesting van ouderen, een blauwdruk voor toekomstige zorgprojecten. Zuidoever geeft daarnaast ook een totaal andere kijk op wonen voor dementerende ouderen. En dat is nodig, willen we de groeiende groep mensen met dementie en fysieke ongemakken huisvesting bieden die bij ze past en waar ze zich gelukkig voelen. Met in het achterhoofd de toekomstige ‘bejaarde’ Johnny Kraaijkamp jr.
Charlotte ten Dijke