Locatie
Eindhoven, wijk Fellenoord
omschrijving
Ontwerpstudie, strategieën voor een-vierkante-kilometer stad.
Initiatief: BNA Onderzoek, TU Delft, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Vereniging Deltametropool en Atelier X van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.
TEAM TRIANGEL
TANGRAM Architekten, MUST, Urban Sync, Wessel Tiessen Bottum Up Gebiedsontwikkeling, Arcadis, Fakton, Becx & van Loon, VU Amsterdam
oplevering
2019
PUBLICATie
De Stad van de Toekomst. Tien ontwerpvisies voor vijf locaties. Verbeelding voor een vierkante kilometer stad
Fexibele stad
Hoe ontwikkel je een stad in deze tijden van grote en snelle veranderingen? Voor de ontwerpstudie Stad van de Toekomst (2018) bedacht Team Triangel – met Tangram als voorzitter – een radicaal andere aanpak. Want veranderingen gaan tegenwoordig zo snel dat we amper 5 jaar vooruit kunnen denken. Rigide masterplannen zijn verouderd voordat ze zijn aangenomen. De systematiek uit de vorige eeuw, vormgegeven op basis van ‘macht’ en ‘gevoel’, schiet aan alle kanten tekort.
Data en échte participatie
Gebiedsontwikkeling moet mee kunnen bewegen in veranderende omstandigheden. De driehoek Data – Beleid – Ontwerp vormt in onze visie de basis voor stedenbouw van de toekomst. (Big) data worden bij het maken van de juiste keuzes en beslissingen steeds belangrijker, zeker als het gaat over allesbepalende onderstromen als klimaat, economie, demografie en mobiliteit. Omdat kale data niet alles bepalend kunnen zijn en geen garantie geven op het maken van goede keuzes, is er een tweede instrument nodig: participatie. Stadsmaken van de toekomst is steeds meer een combinatie van kiezen, coalities vormen en vraagstukken oplossen. Beleid dat de belangen van álle betrokken partijen meeweegt, ook die van niet-professionals zoals buurtbewoners, lokale bedrijven en andere belanghebbenden.
Team Triangel ontwikkelde daartoe een planningsspel om lastige vragen te kunnen opknippen in behapbare onderdelen.
De deelnemers bespreken tijdens het spel keuzes en bijbehorende consequenties. Samen moeten ze komen tot een coalitieakkoord. Het betrekken van alle stakeholders maakt het ontwerpproces democratischer, minder onderhevig aan belangen en emoties.
Data vormen de basis voor een beter beleid, het planningsspel levert de randvoorwaarden voor een beter ontwerp. In een iteratief proces komen de spelers tot beleidsuitgangspunten, die ontwerpers gebruiken om een aanpasbaar urban grid te maken. Deze onderlegger vormt een flexibele basis voor nieuwe plannen en toekomstige veranderingen.
Aanbevelingen
- Het toepassen van data heeft beperkingen, maar het biedt wel een meer solide basis voor het maken van beleid.
- Betrek alle belanghebbenden vanaf een vroeg stadium. Laat ze meedenken over de randvoorwaarden en het programma van eisen, zodat het plan brede steun krijgt. Door complexe vraagstukken op te delen in behapbare onderdelen wordt het participatieproces hanteerbaar.
- Voor transitievraagstukken, ook op lokaal en regionaal niveau, is een geïntegreerde overheidsaanpak noodzakelijk zodat alle belangen in overweging kunnen worden genomen.
Team Triangel richtte zich op de testlocatie Fellenoord in Eindhoven. De vier andere testlocaties waren Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.
GOUDEN DRIEHOEK DUURZAME STEDENBOUW
Data zijn onmisbaar voor een iteratief en adaptief beleids- en ontwerpproces. De factor tijd speelt daarbij een dubbele rol: de planning van het moment en flexibiliteit na verloop van tijd.
STEDELIJK TRANSITIE SPEL FELLENOPOLY.
Het spel maakt het mogelijk verschillende belanghebbenden vooraan in het proces mee te laten denken.
TESTLOCATIE FELLENOORD:
We hebben verschillende scenario’s door de tijd heen getest. 2027: het stedelijk grid kom tot ontwikkeling met een nieuw plein (‘Agora en suite’) als startpunt. 2040: het grid in een lagere dichtheid van ca. 5.000 woningen en voorzieningen. 2040: het grid in een hogere dichtheid met ca. 10.000 woningen en voorzieningen. 2050: mogelijke uitkomst na ruim 20 jaar plannen en bouwen tot een dichtheid van ca. 15.000 woningen en bijbehorende voorzieningen.